TİCARİ HAYAT GAZETESİ
ARABULUCU AVUKAT YUSUF GÖZEL | A. EDA GÜNDAY

Arabuluculuk, mahkeme dışı dostane bir çözüm yolu’ diyen Gözel, “Arabuluculuk ise pozitif, müzakereye dayanan bir uyuşmazlık çözüm yolu. Kesinlikle arabuluculuğa ihtiyaç var. Çünkü insanlar konuşarak problemlerini çözüme kavuşturuyorlar. Mahkemede olduğu gibi kararı hakim vermiyor.

ESRA SARI 

ARABULUCUK hakkında yaptığımız röportajın ilk kısmı dünkü gazetemizde yayımlanmıştı.
O röportajın devamı şu şekilde;
Arabulucu olmak için hukuk mezunu olma şartı aranıyor 
Arabulucu kimdir?
Ayşe Eda Günday; Arabulucu; Türk vatandaşı olan, hukuk fakültesi mezunu ve en az 5 yıllık mesleki kıdeme sahip olan; arabuluculuk temel eğitimini tamamlayarak, bakanlıkça yapılan yazılı sınavda başarılı olan, Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanlığı siciline kayıtlı olan kişidir.
Adalet Bakanlığı arabulucular siciline kayıtlı  kişilere ‘arabulucu’ deniliyor.
Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri, bütün özel hukuk uyuşmazlıkları arabuluculuk kapsamındadır.
Peki, hangi uyuşmazlıklar ihtiyari arabuluculuk kapsamındadır? 
Tüm ticari uyuşmazlıklar, kredi sözleşmeleri, alım satım sözleşmeleri, tüketici uyuşmazlıkları, sağlık hukuku, inşaat hukuku, eser sözleşmeleri, kat karşılığı inşaat sözleşmeleri, ortaklığın giderilmesi uyuşmazlığı, kira uyuşmazlıkları, işçi – işveren uyuşmazlıkları, deniz ticareti ve sigorta uyuşmazlıkları, marka-patent uyuşmazlıkları, boşanmadan sonraki mal paylaşım uyuşmazlıkları, her türlü maddi-manevi tazminat ile ilgili uyuşmazlıklar ve buna benzer birçok uyuşmazlık ile ilgili ihtiyari olarak arabulucuya gidilebilir.
Yusuf Gözel: İhtiyari arabuluculuk kapsamında bazı konularda, dava öncesi arabuluculuğa gitme zorunluluğu vardır. Bazı uyuşmazlıklar dava şartı arabuluculuk kapsamındadır. Yani dava açmadan önce, öncelikle arabuluculuk yolu ile uyuşmazlığın çözümü denenmelidir. Uyuşmazlık arabuluculuk yolu ile çözülemez ise o zaman dava yoluna gidilebiliyor.
İşçi-işveren uyuşmazlıkları ve ticari uyuşmazlıklar dava şartı arabuluculuk kapsamındadır.
Bu yılın sonuna kadar muhtemelen tüketici uyuşmazlıkları ve belki de aile hukuku uyuşmazlıkları da dava şartı arabuluculuk kapsamında olacaktır. Aile hukuku uyuşmazlıklarında, yurt dışında da uygulamaları olan mahkeme temelli arabuluculuk sisteminin gelmesini bekliyoruz. Bu sistemde; dava açıldıktan sonra arabuluculuğa uygun olan dosyalar hâkim tarafından arabulucuya gönderilecek; nafaka, maddi – manevi tazminat, takı ve diğer mal paylaşımı uyuşmazlıkları arabuluculukta müzakere edilip, bir çözüme kavuşturulmaya çalışılacaktır.   Boşanma ve velayet konusu arabuluculuk kapsamı dışında olacaktır. Boşanma ve velayet konusunda hâkim karar verecektir. Bu sürecin tümü hâkimin gözetiminde yürütülecektir.
Taraflar arabuluculuğa nasıl başvurabilir?
Ayşe Eda Günday: Arabuluculuğa başvurmak isteyen taraf, özel bir arabuluculuk merkezine başvuru yaparak, arabuluculuk sürecini başlatabilir. Örneğin; Başkent Arabuluculuk Uyuşmazlık Çözüm Merkezine arabuluculuk başvurusu yapmak isteyen taraf, web sitesi üzerinden online olarak başvuru yapabilir. Bunun dışında adliyenin içinde bulunan arabuluculuk bürosuna başvuru yapmak suretiyle, arabuluculuğa başvuru yapmak mümkündür. Ankara’da şu an 10 tane kadar arabuluculuk merkezi bulunuyor.
Arabuluculuk süreci gizlidir.
Peki, arabuluculuğun faydaları nelerdir?
Yusuf Gözel: Arabuluculuk süreci gizlidir.  Arabuluculuk sayesinde şirketlerin ticari defterleri, aleni olan dava dosyalarına girmemiş olur. Ticari sırlar korunur. Arabuluculuk süresi kısadır. İhtilaf birkaç haftada çözüme bağlanmakta. Ciddi bir zaman tasarrufu sağlanmaktadır. Arabuluculuk sürecinde her iki tarafında menfaatine uygun olan bir çözüme ulaşılmaktadır. Dolayısıyla taraflar sürpriz bir kararla karşılaşmamaktadır.
Arabuluculuk süreci sonunda düzenlenen arabuluculuk anlaşma belgesi, sulh hukuk mahkemesince onaylanarak, ilam niteliğinde belge halini alıyor. Arabuluculukta çözüme bağlanan konuların bir daha davaya konu olması mümkün değildir. İhtilaf arabuluculukta nihai olarak çözüme kavuşturulmaktadır.
Türkiye arabuluculukta başarılı olan ülkelerden birisidir.
Peki, ülkemizde arabuluculuk benimsendi mi?
Yusuf Gözel: Bugüne kadarki uygulamalarda arabuluculuk başarılı olmuştur. İş Hukuku uyuşmazlıklarında dava şartı arabuluculuk 01.01.2018 tarihinden beri uygulanmaktadır. 2019 Nisan ayı sonuna kadar 527 bin 324 adet iş uyuşmazlığı için dava şartı arabuluculuğuna başvuru yapıldı. Bu dosyaların 341.000 tanesinde anlaşma sağlandı. Anlaşma oranı yüzde 65’tir. Haricen anlaşmalarla beraber bu oran yüzde 70’lerin üzerindedir.
Ticari Uyuşmazlıklarda dava şartı arabuluculuk 01.01.2019 tarihinden beri uygulanmaktadır. 2019 Nisan ayı sonuna kadar 19.000 adet ticari uyuşmazlık dava şartı arabuluculukla görüşüldü. Bu dosyaların 11.000 tanesinde anlaşma sağlandı. Anlaşma oranı yüzde 57’dir.
Arabuluculuk tarihi hakkında
Arabuluculuk çok eski mesleklerden biri.  Arabuluculuğun geçmişi antik çağlara kadar uzanıyor. Arabuluculuk Avrupa’da ve Amerika’da 40 yıla yakın süredir uygulanan bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir.  Arabuluculuk kişilerin sorunlarını arabulucu eşliğinde karşılıklı olarak müzakere ederek çözüme kavuşturdukları bir süreçtir.
“Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu” 22 Haziran 2012 tarihli Resmî Gazetede yayınlanarak, bir yıl sonra 22 haziran 2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir. İlk arabulucular 14 Kasım 2013 tarihinde arabuluculuk siciline yazılmıştır.